07.09.2016 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren, 6745 sayılı Kanun’un 35. maddesi ile 2942 sayılı Kamulaştırma Kanun’a Geçici 12. madde eklenmiştir.
Kamulaştırma Kanunu’nun Geçici 12. maddesine göre ; 24/2/1984 tarihli ve 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılan imar uygulamalarından doğan idarelerin taraf olduğu her türlü alacak ve bedel artırım davalarında taşınmazın değeri; uygulamanın tapuda tescil edildiği tarih değerlendirme tarihi olarak esas alınmak ve o tarihteki nitelikleri gözetilmek suretiyle tespit edilir. Tespit edilen bu bedel, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi tablosu esas alınmak suretiyle dava tarihi itibarıyla güncellenir ve ortaya çıkan gerçek bedel hak sahibine ödenir. Bu Kanunun geçici 6. maddesinin üçüncü, yedinci, sekizinci ve on birinci fıkra hükümleri, bu madde kapsamındaki davalar ve icra takipleri için de uygulanır. Devam eden dava ve icra takipleri ise, bu madde hükümlerine göre sonuçlandırılır.
2942 sayılı Kamulaştırma Kanun’un Geçici 6. maddesinin 11. fıkrası ödenecek olan bedelin tahsili sebebiyle idarelerin mal, hak ve alacakları haczedilemeyeceğini düzenlenmiştir. Yasada, mevcut hacizlerin kalkacağına ilişkin bir düzenlemeye yer vermemiş olmasına rağmen, bu yasanın yürürlüğe girmesi ile birlikte, mahkemeler tarafından, yasanın yürürlüğe girmesinden önce konulan hacizlerin kaldırılmasına karar verilerek, çok büyük hak kayıplarına neden olunmuştur.
6745 sayılı yasa ile 2942 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 12. maddenin Anayasaya aykırı olduğu iddiası ile Anayasa Mahkemesine müracaat edilmesi neticesinde; Anayasa Mahkemesi 14.03.2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 13.02.2019 tarihli 2018/108 E 2019/5 K sayılı kararında; 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun 6745 sayılı Kanun’un 35. Maddesi ile eklenen geçici 12. maddesinin 2. fıkrasının 2. cümlesinde yer alan “icra takipleri” ibaresinin, maddenin 2. fıkrasının 1. cümlesinde yer alan ” on birinci” ibaresinin anayasaya aykırı olduğu gerekçesi ile iptaline karar verilmiştir.
Böylece imar uygulamalarından kaynaklanan ipotek bedel artırımı davalarındaki ilamların icraya konulması nedeniyle, icra takiplerinde uygulanan haciz yasağı hükmü iptal edilerek, 5393 sayılı Belediye Kanun’un 15. maddesinde sayılan, Belediyenin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği gelirleri, şartlı bağışlar ve kamu hizmetlerinde fiilen kullanılan malları ile belediye tarafından tahsil edilen vergi, resim ve harç gelirleri dışındaki, mallarına, hak ve alacaklarına haciz konulmasının önünü açmıştır.
Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararının tam metnine Resmi Gazete’nin http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/03/20190314-14.pdf linkinden ulaşa bilirsiniz.
Avukat Serhat ŞAHİN
